این روزها عمل لیزیک چشم در جامعه و در بین افرادی که از عینک استفاده می‌ کنند، به شدت افزایش پیدا کرده است، به صورتی که در حال حاضر بسیاری از جوانان به ویژه دختران جوان برای عدم استفاده از عینک یا لنزهای چشمی برای این عمل اقدام می ‌کنند.

اما هر از چند گاهی هشدارهای مختلفی در رابطه با خطرات عمل لیزیک و عوارض جانبی آن توسط برخی از متخصصان در رسانه‌ های مختلف ارائه می ‌شود که به نظر می ‌رسد ابعاد مختلف این نوع از جراحی چشم به خوبی برای مردم مشخص نشده است. برای بررسی باید‌ها و نباید‌های عمل لیزیک و مسائلی پیرامون علم چشم‌ پزشکی در ایران گفت وگویی با دکتر امین الله نیک اقبالی دبیر انجمن چشم ‌پزشکان ایران در دفتر این انجمن انجام داده‌ ایم که در ادامه می‌ خوانید.

آقای دکتر عمل لیزیک چشم در سال ‌های گذشته به شدت مورد توجه و استقبال عموم مردم قرار گرفته است، برخی از پزشکان چشم، به کلی با این نوع عمل مخالف هستند و به مراجعه کنندگان توصیه نمی ‌کنند، آیا این نوع عمل از نظر علمی ثابت شده است؟

افرادی که این نوع عمل را انجام می ‌دهند بیمار نیستند و تمامی آن ها افراد سالمی هستند که با استفاده از عینک به راحتی می ‌توانند زندگی کنند و هیچ مشکلی ندارند و در حدود هزار سال هم است که بشر از عینک استفاده می ‌کند.

افرادی که به سمت عمل لیزیک گرایش پیدا می‌ کنند به دنبال تغییر و تحول در چهره و زندگی خود هستند به این صورت که می‌ خواهند عینک نداشته باشند و به همین علت به این گونه از روش ‌ها متوسل می ‌شوند.

البته باید توجه داشت که عینک از یک طرف باعث بینایی خوب برای انسان و از طرف دیگر نقش یک محافظ چشم در برابر اشعه ماوراء بنفش و عوامل خارجی را ایفا می ‌کند.

اما با این حال تعدادی از افرادی هستند که تمایلی به عینک ندارند و ترجیح می‌ دهند بدون عینک زندگی کنند. برای این کار دو راه کار پیش رو این افراد است؛ یکی استفاده از کنتاکت ‌لنز و دیگری عمل لیزیک. کنتاکت لنز نزدیک به 90 سال پیش، وارد بازار شده و در حال حاضر به راحتی قابل دسترس و استفاده است و بسیاری از افراد از این وسیله برای زندگی بدون عینک و تا حد زیادی زیبایی استفاده می ‌کنند.

کنتاکت لنز یا همان لنزهای چشمی اولین بار توسط هنرپیشگان برای زیبایی و بازی در فیلم‌ ها استفاده شده است، آیا استفاده از این وسیله هم عوارضی برای چشم دارد؟

لنزهای چشمی اگر به درستی استفاده نشود احتمال زخم قرنیه، حساسیت و ناسازی چشم را افزایش می ‌دهد و به همین علت بود که متخصصان به دنبال یک جایگزین دیگر بودند و عمل‌ های جراحی مورد مطالعه قرار گرفت.

باید توجه داشته باشیم آن چیزی که باعث می ‌شود انسان به عینک نیاز پیدا کند، عدم تطابق انحنای قرنیه، قدرت عدسی چشم و طول کره ی چشم است و زمانی که این وضعیت نامناسب باشد شخص به عینک نیاز پیدا می ‌کند. به همین جهت برای این که این مشکل را حل کنند باید روی قرنیه که مهمترین بخش چشم است تغییر و تحولاتی ایجاد ‌کنند و از سال‌ ها پیش برای اولین بار روس ‌ها روی قرنیه خراش ‌هایی را با تیغه ی الماس ایجاد کردند و در نهایت نتایج خوبی از آن حاصل شد.

سال‌ ها بعد، کشورهای غربی با استفاده از این روش و تحقیق و پژوهش در آن باعث گسترش این نوع عمل در جهان شدند و در نهایت به جایی رسیدیم که پزشکان در جهان توانستند عینک را با استفاده از این روش حذف کنند.

استفاده از این روش تا چه زمانی تداوم داشت؟

به دلیل این که نتایج حاصله از این عمل غیر قابل پیش ‌بینی بود و برش ‌هایی که روی قرنیه ایجاد می ‌شد در حدود 95 درصد ضخامت قرنیه از بین می‌ رفت و چشم در برابر هر گونه تهدید خارجی آسیب ‌پذیر می ‌شد، به همین علت پزشکان به این فکر افتادند که با استفاده از روش دیگری سطح قرنیه را تراش دهند و این آغاز عمل لیزر در جهان شد که در سال‌ های بعد به نام لیزیک در علم چشم ‌پزشکی معرفی شد.

این عمل لیزیک دارای عوارض خاصی هم است؟

خطر عمل لیزیک نسبت به لنزهایی که استفاده می ‌شود بسیار کمتر است، چرا که استفاده از لنز همواره چشم را در معرض خطر قرار می ‌دهد، اما در عمل لیزیک تنها در هنگام عمل و روز‌های بعد از آن احتمال خطر وجود دارد. البته باید توجه داشت که عمل لیزیک هم شرایط خاص خودش را دارد به طور مثال شماره چشم فرد باید ثابت شده باشد و بر اساس نیاز‌های افراد استفاده می‌ شود.

شما به عنوان یک پزشک به افرادی که از عینک استفاده می ‌کنند و هیچ مشکلی در بحث بینایی ندارند این عمل را پیشنهاد می‌ کنید؟

من تا به امروز به یک نفر پیشنهاد نکردم که به جای عینک از لنز یا لیزیک استفاده کند و به طور معمول خود افراد و بیماران هستند که بر اساس اطلاعاتی که به دست آمده برای عمل لیزیک اقدام می ‌کنند.

من به عنوان یک پزشک به تمام افرادی که برای عمل لیزیک مراجعه می کنند در ابتدا مزایای عینک را یادآوری می‌ کنم.

عینک سال‌ های سال است که استفاده می‌ شود و امتحان خود را به خوبی پس داده است. محافظت از چشم در برابر آسیب‌ های خارجی و اشعه ی ماوراء بنفش از جمله مزایای استفاده ازعینک است.

اما اگر شخصی به دنبال روش‌ های دیگر بود، ما هر دو را یعنی لنز و عمل لیزیک را به افراد پیشنهاد می ‌کنیم. باید توجه داشت که در استفاده از کنتاکت لنز باید بهداشت چشم و تمیزی لنز مورد توجه قرار گیرد تا آسیبی به چشم نرسد و زمینه عفونت به وجود نیاید.

تعدادی از چشم ‌پزشکان معتقد هستند که عمل لیزیک در دراز مدت آسیب‌ های مختلفی برای چشم در پی دارد، آیا شما هم به این موضوع معتقد هستید؟

عمل لیزیک امروزه یکی از صدها عملی است که روی بدن انسان انجام می ‌شود. این عمل کم عارضه است، اما بدون عارضه جانبی نیست، چرا که هیچ عملی بدون عارضه نخواهد بود.

زمانی که افراد ازمن سوال می‌ کنند که آیا عمل لیزیک دارای عارضه است یا نه؟ در جواب می ‌گویم که عارضه دارد چرا که هر گونه عملی روی چشم دارای عوارض جانبی خاص خود است.

در عمل لیزیک احتمال دارد که شماره ی چشم صفر نشود و آسیب‌ های مختلفی به چشم وارد شود و هیچ تضمینی برای بی‌ نیاز شدن از عینک هم وجود ندارد. در نهایت عمل لیزیک بنا بر تمایل شخصی افراد انجام می ‌شود و باز هم اشاره می ‌کنم که هیچ تضمینی برای سلامت چشم افراد وجود ندارد.

آقای دکتر! اگر بخواهیم در این بخش نتیجه ‌گیری داشته باشیم، می ‌توان گفت که پیشنهاد جامعه پزشکی در ایران در مرحله اول استفاده دائم از عینک است و در نهایت با تمایل افراد عمل لیزیک توصیه می ‌شود؟

بله، به طور قطع همین طور است، ما هیچ وقت به افراد در مرحله اول پیشنهاد عمل لیزیک را نمی ‌کنیم.

در خبرها آمده بود که به تازگی لنزهای رنگی تقلبی به صورت گسترده و غیر مجاز در شهرها به فروش می‌ رسد، این نوع از لنزها چه عوارضی برای چشم دارد؟

به هیچ وجه نباید لنز را از غیرچشم ‌پزشک و متخصص دریافت کنند. متاسفانه درچند وقت اخیر حتی سوپر‌مارکت ‌ها هم اقدام به فروش لنزچشم می ‌کنند که این موضوع بسیارخطرناک است، چرا که لنز چشمی باید زیر نظر پزشک روی چشم فرد تنظیم شود و علاوه بر آن از لنزهای استاندارد استفاده شود. ما شاهد هستیم که لنزهای تقلبی و غیر استاندارد به صورت گسترده و فله‌ ای درشهرها به فروش می ‌رسد و مردم هم از روی ناآگاهی از این لنز‌ها استفاده می‌ کنند.

در صورتی‌ که اگر بیمار به وسیله متخصص لنز معاینه نشود و برای تهیه لنز به افراد غیر متخصص مراجعه کند این موضوع باعث بروز عوارضی چون عکس ‌العمل‌ های قرنیه ‌ای، افت دید شدید و در صورت ادامه ی استفاده، منجر به از دست دادن دید، احساس سوزش و خارش چشم، ایجاد خشکی در چشم، پاسخ سمی به محلول‌ ها و مواد لنز، عفونت و التهابات چشمی و رسوبات پلک می ‌شود.

تمام لنزهای بهداشتی تاییدیه از وزارت بهداشت و درمان دارند و همگی مورد تایید مرکز استاندارد کشوری هستند.

افرادی که در اثر توصیه‌ های غلط با لنزها می‌ خوابند 10 تا 15 درصد بیشتر از افرادی که از لنزها به طور روزانه استفاده می ‌کنند دچار عوارض عفونت چشمی می ‌شوند.